Yaşlılarda bağışıklık sisteminin gluten adlı proteine karşı anormal bir tepki vermesiyle ortaya çıkar. Gluten buğday, arpa ve çavdarda bulunur. Bu tepki ince bağırsakta hasara yol açarak besin emilimini bozar. Yaşlılarda çölyak hastalığı sırasında karın ağrısı, şişkinlik, kilo kaybı ve yorgunluk gibi belirtiler görülebilir. Tedavisi ise gluten içeren gıdalardan tamamen kaçınmaktır. Erken teşhis ve diyet değişikliği yaşlı bireylerin yaşam kalitesini artırır.
Yaşlılarda Çölyak Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Yemeklerden sonra rahatsız edici düzeyde karın ağrısı ve şişkinlik hissi yaşanabilir. Sindirim sistemi sorunları sıklıkla ishal veya kabızlık şeklinde kendini gösterir.
Nedeni açıklanamayan ve istemsiz kilo kaybı görülebilir. Sürekli yorgunluk, bitkinlik ve enerji eksikliği hissedilir. Osteoporoz (kemik erimesi) gibi kemik hastalıkları, eklem ağrıları ve kas zayıflığı ortaya çıkabilir.
Deride kaşıntı, kızarıklık ve döküntü gibi cilt sorunları meydana gelebilir. Bağırsakların besin emilimini yapamaması sonucu demir eksikliği anemisi oluşur. Ruh hali değişiklikleri, depresyon ve kaygı gibi psikolojik belirtiler de görülebilir. Bu belirtiler, yaşlılarda çölyak hastalığı görülme sıklığıyla ve yaşam kalitesini düşürmesiyle dikkat çeker.
Yaşlılarda Çölyak Hastalığı Neden Olur?
Genetik bir yatkınlığa sahip kişilerde ortaya çıkar. Yaşlılarda bu yatkınlık daha erken yaşlarda fark edilmemiş olabilir. Yaş ilerledikçe bağışıklık sistemi zayıflar, bu da gluten proteinine karşı aşırı bir bağışıklık tepkisini tetikleyebilir. Belirtileri bazen yıllar boyunca fark edilmeyebilir. Yaşlılarda tanı genellikle gecikir ve belirtiler zamanla kötüleşir.
Yaşlılarda beslenme alışkanlıkları değişebilir. Daha fazla gluten tüketimi, belirtilerin tetiklenmesine neden olabilir. Yaşlılarda bağırsakların zamanla zarar görmesi, glutenin sindirimini zorlaştırabilir. Yaşlılarda çölyak hastalığı belirtilerini artırabilir. Yaşlılarda yaşanan kronik stres ve enfeksiyonlar, hastalığın tetiklenmesine neden olur.
Yaşlılarda Çölyak Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?
Temel tedavi yöntemi olarak, yaşlılar için glüten içeren tüm gıdalar diyetten tamamen çıkarılmalıdır. Kapsamlı bir glütensiz diyet uygulanması için uzman bir diyetisyenle çalışmak önemlidir.
Yaşlılarda besin eksikliklerini önlemek için uygun takviyeler önerilebilir. Hastalık, özellikle D vitamini, B12 vitamini, demir ve kalsiyum eksikliklerine yol açar. Yaşlılarda bu eksikliklerin giderilmesi için doktor kontrolünde takviyeler kullanılır.
Yaşlılarda çölyak hastalığı nedeniyle bağışıklık sistemi zayıflar. Bağışıklık sistemini güçlendirmek amacıyla bağışıklık destekleyiciler tercih edilir. Hastalığın ilerleyişi ve tedaviye yanıtın izlenmesi için düzenli olarak kan testleri ve kontroller yapılmalıdır. Hastalığa bağlı gelişen bağırsak iltihabı veya diğer komplikasyonlar için doktor tarafından reçete edilen ilaçlar kullanılır. Stres yönetimi, egzersiz ve yeterli uyku gibi faktörler genel sağlığı koruma ve bağışıklığı güçlendirme açısından önemlidir.
