Karaciğerin görevlerini yerine getiremeyecek duruma gelmesidir. Vücutta toksinler birikir. Protein üretimi azalır. Sindirim işlevleri bozulur. Karaciğer yetmezliği nedeni siroz olabilir. Hepatit enfeksiyonları da sebep olabilir. Zehirli maddeler, alkol veya ilaçlar da karaciğer hasarına yol açar. Belirtiler arasında sarılık, yorgunluk ve karın şişliği vardır. Tedavi, altta yatan nedene bağlıdır. İlerlemiş durumda karaciğer nakli gerekebilir.
Karaciğer Yetmezliği Belirtileri Nelerdir?
En yaygın belirtilerinden biri sarılıktır. Karaciğerin işlev bozukluğu nedeniyle bilirubin adı verilen madde vücutta birikir. Cilt ile gözlerde sararma meydana gelir.
Karaciğer bölgesinde ağrı, rahatsızlık veya karında şişlik hissi, belirtilerindendir. Bu durum, karaciğerin büyümesi veya karın bölgesinde sıvı birikmesi nedeniyle olabilir. İştah kaybına ve istemsiz kilo kaybına yol açabilir.
Sindirim ve metabolizma süreçlerindeki aksaklıklar besin alımını olumsuz etkiler. Bu durumu yaşayan kişilerde sıklıkla bacaklarda ve karın bölgesinde sıvı birikmesi sonucu şişlik (ödem) görülür. Karaciğerin işlevlerindeki aksaklıklar sindirim sistemine yansıyabilir.
Bulantı veya kusmaya yol açabilir. Karaciğerin toksinleri yeterince temizleyememesi sonucu bu maddeler beyne ulaşabilir. Kafa karışıklığı, uyku hali, unutkanlık gibi belirtiler görülebilir. Bu durum, hepatik ensefalopati olarak adlandırılır.
Karaciğer yetmezliği nedeniyle kandaki safra tuzlarının artışı ciltte kaşıntıya neden olabilir. Enerji metabolizmasının bozulması ve besinlerin yeterince emilememesi meydana gelebilir. Bu nedenle kişi sürekli bir yorgunluk ve halsizlik hissedebilir.
Bilirubin seviyesinin artması, idrarın koyu renkte olmasına neden olur. Dışkı renginin ise açık renkte olmasına yol açabilir. Ciddi bir durumdur. Belirtiler gözlemlendiğinde mutlaka bir sağlık profesyoneline danışılması önemlidir. Erken teşhis ve tedavi, hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir ve komplikasyonları önleyebilir.
Karaciğer Yetmezliği Neden Olur?
Kronik hepatit B ve C enfeksiyonları, karaciğerde iltihaba neden olur. Zamanla karaciğerin işlevini kaybetmesine yol açabilir. Uzun süreli viral enfeksiyonlar, siroza ve karaciğer yetmezliği yaşanmasına neden olur. Uzun süreli ve yoğun alkol tüketimi, karaciğer hücrelerine zarar verir.
Karaciğer yağlanması, alkolik hepatit ve siroza neden olabilir. Zamanla bu durum karaciğerin işlevlerini yerine getirememesine yol açabilir. Alkol dışı yağlı karaciğer hastalığı (NAFLD) ve alkol dışı steatohepatit (NASH), karaciğerin yağlanmasına ve iltihaplanmasına yol açar. Bu durum ilerleyerek siroz ve organ yetmezliğine neden olabilir. Aşırı dozda ilaç kullanımı ve kimyasal maddelere maruz kalma karaciğer hücrelerine ciddi zarar verebilir.
Otoimmün hepatit gibi hastalıklarda vücut bağışıklık sistemi karaciğere saldırarak iltihaba neden olur. Bu durum organ yetmezliğine yol açabilir. Wilson hastalığı gibi genetik hastalıklar karaciğerde bakır ve demir birikmesine neden olur. Bu da karaciğer hasarına yol açabilir.
Safra kanallarındaki tıkanıklık ve iltihaplar, karaciğerin normal işlevlerini yerine getirmesini zorlaştırır. Zamanla karaciğer yetmezliği yaşanmasına neden olabilir.
Karaciğer kanseri, karaciğer hücrelerinin büyümesini ve işlevini olumsuz etkileyerek yol açabilir. Erken teşhisi ve tedavisi, ilerlemesini önlemek için oldukça önemlidir. Bu nedenle belirtilen nedenlerle karşılaşıldığında hemen bir uzmana başvurmak gereklidir.
Karaciğer Yetmezliği Teşhisi ve Tedavisi
Karaciğer fonksiyon testleri, kandaki enzim ve protein düzeylerini ölçer. Karaciğerin durumunu değerlendirir. Ultrason, BT (bilgisayarlı tomografi) ve MR gibi görüntüleme teknikleri karaciğer yapısını inceler. Karaciğerden küçük bir doku örneği alınarak laboratuvarda incelenir.
Doktor, karaciğer büyüklüğü ve hassasiyeti gibi fiziksel belirtileri değerlendirir. Geçmiş tıbbi öykü ve belirtilerin değerlendirilmesi teşhis sürecine yardımcı olur. Bu yöntemlerle tanı konulabilir.
Karaciğerin işlevini destekleyen ve hasarı sınırlayan ilaçlar kullanılır. Alkol ve zararlı maddelerden uzak durmak, sağlıklı beslenmek önemlidir. Karaciğer üzerindeki yükü azaltmak için düşük proteinli ve tuz kısıtlı diyet önerilir. Vücutta sıvı birikimini önlemek için idrar söktürücü ilaçlar kullanılır. İleri evre karaciğer yetmezliği yaşandığında tek çözüm karaciğer nakli olabilir.
