Kalın bağırsakta oluşan kötü huylu tümörlerle ortaya çıkar. Genellikle 50 yaş üstünde yaygınlaşır ve yaş ilerledikçe risk artar. Yaşlılarda kolon kanseri belirtileri arasında kabızlık, kanlı dışkı ve karın ağrısı bulunur. Tanı için kolonoskopi ve biyopsi gibi yöntemler kullanılır. Erken teşhis, tedavi başarısını artırır. Tedavi seçenekleri cerrahi, kemoterapi ve radyoterapiyi içerir. Sağlıklı beslenme ve düzenli kontrollerle risk azaltılabilir.
Yaşlılarda Kolon Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Uzun süren ishal veya kabızlık gibi bağırsak hareketlerinde farklılıklar yaşanabilir. Dışkının incelmesi veya dışkılama sıklığının artması da belirtiler arasında bulunur.
Tuvalet sırasında veya sonrasında dışkıda kan fark edilebilir. Kanama kırmızı renkte olabileceği gibi, koyu siyah renkte dışkı da görülebilir (melena). Bağırsaklarda üretilen fazla mukus, dışkıyla birlikte çıkabilir.
Özellikle dışkının yüzeyinde yapışkan ve parlak bir madde olarak fark edilebilir. Gaz sancıları, kramplar ve sürekli bir şişkinlik hissi yaygın belirtilerdendir. Ağrılar zaman zaman gelip gidebilir veya sürekli olabilir.
Kişi, tuvaletten çıkmasına rağmen bağırsaklarının tamamen boşalmadığını hissedebilir. Bu durum sık sık tekrarlayabilir ve huzursuzluk yaratabilir. Diyet veya fiziksel aktivite değişikliği olmaksızın kilo kaybı yaşanması, yaşlılarda kolon kanseri belirtisi olabilir.
Vücut, tümörlerin büyümesi nedeniyle enerji kaybına uğrar. Kansızlık (anemi) sebebiyle kişi kendini sürekli yorgun hissedebilir. Vücudun demir seviyelerinin düşmesi nedeniyle halsizlik sık görülür. Özellikle kan kaybına bağlı olarak demir eksikliği anemisi gelişebilir. S
oluk cilt, nefes darlığı ve kalp çarpıntısı gibi belirtiler eşlik edebilir. Kanserin metabolizma üzerindeki etkisiyle yemek yeme isteğinde azalma olabilir. Bu durum, kilo kaybını ve halsizliği daha da artırabilir.
Büyük tümörler bağırsakları tıkayabilir, bu da kusma ve şiddetli karın ağrısına yol açabilir. Bu durum acil müdahale gerektirebilir. Yaşlı bireylerde belirtilerin başka hastalıklarla karıştırılması yaygındır. Bu nedenle, belirtiler fark edildiğinde, vakit kaybetmeden doktora başvurulması önerilir.
Yaşlılarda Kolon Kanseri Neden Olur?
Kolon kanseri, hücrelerin zamanla mutasyon biriktirmesi sonucu ortaya çıkabilir. Yaşlanma süreci, vücudun hücresel yenilenme kapasitesini azaltarak kanser riskini artırır. Ailede kolon kanseri öyküsü olan bireylerde risk daha yüksektir. Yaşlı bireylerde genetik faktörlerin etkisi daha belirgin hale gelebilir.
Kırmızı et ve işlenmiş gıda tüketimi yaşlılarda kolon kanseri riskini artırabilir. Uzun süreli sağlıksız beslenme alışkanlıkları bu riski yükseltebilir. Hareket eksikliği bağırsak hareketlerini yavaşlatır ve kabızlığa yol açar. Bu durum, kanserojen maddelerin bağırsakta daha uzun süre kalmasına neden olabilir. Diyabet, obezite gibi hastalıklar ve bağışıklık sistemini baskılayan ilaçların kullanımı riski artırabilir. Yaşlı bireylerde polip oluşumu yaygınlaşır.
Zamanında tedavi edilmeyen polipler kansere dönüşebilir. Ayrıca, Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi rahatsızlıklar risk oluşturur. Yaşlandıkça bağışıklık sistemi zayıflar, bu da kanser hücrelerinin kontrolsüz büyümesine yol açabilir. Uzun yıllar sigara ve alkol kullanımı, bağırsakta hücresel hasara yol açarak kansere neden olabilir.
Hayat boyu maruz kalınan radyasyon ve toksik maddeler, bağırsak hücrelerinde DNA hasarına neden olarak riski artırır. Yaşla birlikte sindirim sorunları artar. Kabızlık nedeniyle bağırsakta biriken atıklar, zararlı maddeler üreterek riski artırabilir. Bu nedenlerin bir araya gelmesiyle yaşlılarda kolon kanseri gelişme riski artar. Düzenli tarama ve sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri, erken teşhis ve korunmada önemlidir.
Yaşlılarda Kolon Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?
Kanser erken teşhis edildiyse, kolonun hastalıklı kısmının cerrahi olarak çıkarılması genellikle yeterli olur. Laparoskopik yöntemler, iyileşme süresini kısaltmak amacıyla yaygın olarak kullanılır.
Kanser yayılmışsa, cerrahi ile tümörün ve etkilenen lenf düğümlerinin alınması gerekebilir. Yaşlı bireylerde ameliyat sonrası komplikasyon riski yüksek olduğu için hastanın genel sağlık durumu değerlendirilir. Adjuvan kemoterapi, kalan kanser hücrelerinin yok edilmesi amacıyla uygulanır.
Hastalığın ileri evrelerinde, kanseri tamamen yok etmek mümkün değildir. Semptomları hafifletmek ve yaşam kalitesini artırmak için palyatif kemoterapi kullanılır. Yaşlı hastalarda kemoterapi dozları, böbrek fonksiyonları ve genel dayanıklılık göz önüne alınarak düzenlenir. Yan etkilerin azaltılması için destekleyici tedaviler uygulanır.
Tedavide radyoterapi yaygın kullanılmaz. Ancak rektum bölgesini etkileyen tümörlerde tercih edilir. Radyoterapi cerrahiden önce tümör boyutunu küçültmek, cerrahi sonrası tekrar oluşmasını engellemek için uygulanır. Yaşlı bireylerde dozlar dikkatle ayarlanır.
İmmünoterapi, yaşlılarda kemoterapinin yan etkilerinden kaçınmak için tercih edilebilir. Tümörün genetik özelliklerine göre belirli ilaçlar kullanılır. Vücutta belirli proteinlerin etkisizleştirilmesiyle kanser büyümesini durdurmayı amaçlar. İlerlemiş kanser vakalarında, yaşam kalitesini artırmak için semptom yönetimine odaklanılır. Ağrı kontrolü, beslenme desteği ve psikososyal destek sağlanır.
Diyetisyen, psikolog ve fizyoterapist gibi uzmanlardan destek alınır. Hastanın fiziksel ve zihinsel sağlığı korunur. Yaşlı hastaların tedavi sonrası düzenli kontrollerine özen gösterilmelidir. Beslenme, egzersiz ve sigaradan içmemek, yaşlılarda kolon kanseri tekrarını önlemek için önemlidir.
